Binnen ons kantoor is er ruime en gespecialiseerde ervaring op het gebied van personen- en familierecht; twee van onze advocaten zijn tevens geregistreerd scheidingsmediator. Op dit gebied merken wij dat er bij mensen veel onduidelijkheid bestaat over de verschillende wettelijke vormen van ouderschap. Ook bestaat er veel onwetendheid over het verschil tussen erkenning en gezag. En ten aanzien van dat laatste onderwerp zijn er recent in de wetgeving veranderingen ingezet.
Huidige situatie
In de huidige situatie krijgt een ouder of partner die niet getrouwd is (of een geregistreerd partnerschap heeft) met de moeder en die een kind erkent, niet automatisch het gezag. Ouders moeten dit apart bij de rechtbank door middel van een formulier aanvragen. Dit in tegenstelling tot ouders die getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben. Die hoeven zowel de erkenning als het gezamenlijk gezag niet apart te regelen en krijgen dit automatisch.
Eind 2020 heeft de Tweede kamer een wetsvoorstel aangenomen waardoor ook de ongehuwde en niet-geregistreerde partners gezamenlijk het gezag krijgen bij de erkenning van hun kind. Voor het zover is moet het wetsvoorstel eerst nog wel door de Eerste Kamer worden aangenomen. Pas dan zal het in de wet worden opgenomen.
Wat verandert er?
Als het wetsvoorstel door de Eerste Kamer wordt aangenomen en wet wordt, zullen ouders die de erkenning voor de geboorte hebben geregeld, direct vanaf de geboorte gezamenlijk gezag hebben over het kind. Als de erkenning na de geboorte wordt geregeld, geldt dit vanaf de erkenning.
Verschil erkenning en gezag
In de praktijk merken wij dat er veel onduidelijkheid bestaat over het verschil tussen erkenning en gezag. Wat is nu eigenlijk het verschil?
Door erkenning ontstaat er een juridische band (een zogenaamde familierechtelijke betrekking) tussen de erkenner en het kind. De erkenner wordt juridisch ouder. Hierdoor worden ouder en kind elkaars erfgenamen.
Gezag gaat over de juridische verantwoordelijkheid voor en zeggenschap over de opvoeding en verzorging van een kind, gedurende de minderjarigheid. Als je gezag hebt mag je meebeslissen over zaken als woonplaats, schoolkeuzes, medische behandelingen, hulpverlening enz.. Je bent de wettelijk vertegenwoordiger van je kind.
Als ouders samen het gezag hebben mag je dus niet zomaar verhuizen met een kind, daarvoor is toestemming van de andere ouder nodig. Dat geldt ook voor vakanties. Deze toestemming is niet nodig als een ouder alleen het gezag heeft.
Uitzondering
De nieuwe hoofdregel van gezamenlijk gezag bij erkenning geldt niet in de gevallen waarin de ouders niet samen tot erkenning zijn overgegaan, maar als deze tot stand is gekomen met vervangende toestemming tot erkenning van de rechtbank. Met andere woorden, als er geen overeenstemming was over de erkenning maar daarover geprocedeerd moest worden. In dat geval ontstaat er niet van rechtswege gezamenlijk gezag en heeft de moeder alleen het gezag. Het gezag zal dan nog steeds apart verzocht moeten worden.
Voor wie geldt dit?
Deze wet gaat alleen gelden voor de zogenaamde nieuwe gevallen. Dus voor ouders die de erkenning hebben geregeld na de inwerkingtreding van deze wet.
